EtnoMet eta Aroaren berbaroak

  Hemendik hartua 6.  Herri-hitzek ekarpen handia egin diezaiokete Meteorologiaren lexikoari ; adibidez, "severe weather" adierazteko ARO GAITZA edo ALDI GAIZTOA erabil litezke inolako arazorik gabe. Biak bizirik daude hainbat hizkeratan. EZ DAGO ASMATU BEHARRIK.  7. Eder askoa da urtaroen eta hilabeteen inguruko esamolde eta atsotitzak erabili eta hedatzea : Gotzon Garateren webgunea iturri paregabea da. http://www.ametza.com/bbk/htdocs/garate.htm. Komunitate baten arima eta "ideologia linguistikoa"islatzen da esamolde eta atsotitzetan.  8. Erabil itzazue euskal esapideak, eta saihetsi erdal kalkoak ; adibidez, "atertu du", ez "euria gelditu da". "Ibaika ari du" (euskal ikuspegia) VS "a mares" (gaztelaniaz). Hala eta guztiz ere, antzinako mailegu semantikoren bat ere badugu; esaterako "suilka"  (a cántaros). 9. Eguzkiak ezizenak eta goitizenak dauzka euskaraz . "Lorentzo" erabiltzeak ez dauka inongo kultur...

Hemendik hartua 4.Burmuinean daukagun ADIMEN-BEGIA (Mind´s eye), argazki-makinaren antzekoa, gai da hitz eta esapide berriak sortzeko: irudikatzen duguna pertzepzio-era guztien bidez eskuraturiko esperientzia guztietan tinkaturik dago; esaterako, orain dela urte batzuk, Gernikako urriko azken asteleheneko azokan, hamaikatxo taloren usainpean, eta euria-lardatsa ziharduela, lagun batek galdetu zidan nola dei zekiokeen euri mota hari. Erantzun nion egokiena, agian, TALO-EURIA zela, hauda, azoketako talo usaineko euri mehe eta xehea. 5. Ez erabili kalkorik; bai, ordea, antzina-antzinako maileguak. Esate baterako.      *ZERUA EZ DA URDINA oskarbi dagoela adierazteko. Ortziaren egoera, hodei baiaren edo hodei ezaren bitartez azaltzen da; beraz, OSKARBI / GARBI DAGO edo LAINOTUTA / HODEITUTA / TAPATUTA DAGO eta, jakina, antzeko esapideak. Gaur egun, oraindik, ekialdeko zenbait hizkeratan URDIN ez da garbi, zikina baizik; hortaz, URDIN(KARA) DAGO-k lainotuta esan nahi du....

  Hemendik hartua 1. Saia zaitez zeure inguruko hitzak erabiltzen. Horrela kultura hurbilena bultzatuko duzu: 0 km. Ez alferra izan, zenbait berba edo kontu ez badakizkizu, galde egiezu adinekoei. 2. Inguru erdaldunean bizi izanez gero, ikusi ETB1en Andoni Aizpururen aro-iragarpenak eta irakurri orain arteko Joxe Landarenak GARAn. Zoritxarrez, duela gutxi utzi dio iragartzeari. 3. Tokian tokiko hitzak ikasiko badituzu, sar zaitez Euskaltzaindiaren webgunean eta "Dialektologia" sailean: saka ezazu "Euskararen Herri Hizkeren Atlasa" (EHHA). Jarraituko dugu...

    Jarindo mendia. Hemendik hartua San Andres egunaren inguruan atsotitz ugari daude, hitzunen iruditerian egun nabaria da-eta. Antzina hsiko otezuen negua egun horretan? Ezagunena San Andresetan elurra hankazpitan. Aurten, behintzat, ez da inondik inora ere beteko: hego-haizeak erasaten irauten digu. Beste atsotitz batzuei, ostera, Gotzon Garateren gordailuan astindu genien hautsa oroitaraztekotan, hain zuzen ere. Haietariko batek, San Andres kolko bete tremes -ek hizpide eman zion blog honetako Tomax irakurle nekagaitzari: Polita "tremes" horren kontua. Harluxeten hiztegiak dioenez: "1. Garia eta zekalea (zenbait tokitan, artirina eta legamia) nahasiz egindako ogia. 2. Zahi txikia. Tremes-ogia". Ba ote da tremesik gure okindegietan? Aurton, aldiz, beste "(en)tremes" bat dugu mintzagai: San Andres, entremes, goizean azaroa ta arratsean ez. Pello Zabala zenak Naturaren mintzoa deritzon liburu ezin apainagoan -beti mesanotxean eduki beharrekoa- hauxe ...

eta enzun nezan bere gitarrak ioiten zituzten gitarrarien soinu ba t: Badakizue norena den testutxo hori, ezta? Bai, XVI. mendeko "Euskara Batua", Leizarragarena. Igorziri (ihurtziri, justuri...) hitza berari ikasi genion aspaldixe. Kontua da, beraren sorterrian, Beskoizen, datorren larunbatean, hilak 28, omenaldia egingo zaiola. Kristinak, blog honetako irakurle finak eta Atturi aldeko euskara ikertzen dabilenak eman digu haren berri. "Leizarraga egun" izeneko omenaldia antolatu dute. Hauxe duzue Kristinari Henri Duhauk "igortziritako" programa: - 15.00 Ongi etorria (herriko jantegian). - Henrike Knörr: Leizarraga-Lazarraga. - Urbistondo anderea: protestantismoa Euskal Herrian. - Piarres Charritton : XVI. mendea. Beraz, nehork inguratzerik baleuka, badaki zer izango duen.

esaten dute Gipuzkoako Ezkio-Itsaso herrian. Ezbairik gabe, azaroaren erdialden gaudelarik, alkandora hutsean ibiltzea ez da normala izan, baina, bai ez ezohikoa. Badaki urri-azaroetan hego-haizeak erasaten! Goiz hotza. Victor Uriarte